Çam Kabuğu

Çam ağacı, Kuzey Yarımkürenin birçok yerinde ve Güney Yarımkürenin bazı bölgelerinde bol miktarda yetişen, yaprak dökmeyen, tarihi binlerce yıla dayanan, 100’den farklı türü olan bir ağaçtır. Geçmişte, birçok kültür çam ağaçlarının kabuğunu, iğnelerini, reçinesini ve fındıklarını ilaç olarak kullanmıştır (1, 2, 3, 4).

1940’larda, bilim insanı Jacques Masquelier, Kuzey Amerika’nın yerli halklarının iskorbüt ve yaraları iyileştirmek için Çam Kabuğu çayı kullandığını öğrendikten sonra Çam Kabuğunun sağlık üzerindeki etkilerini incelemeye başladı (1, 5). O zamandan beri, Çam Kabuğu Özü bitkisel bir takviye olarak popülaritesini artırmaya devam etti. Gelin şimdi, Çam Kabuğu özünün ne olduğuna, kullanım alanlarına ve güvenli bir şekilde nasıl kullanılacağına bakalım…

 

Çam Kabuğu Nedir?

Pinus Pinaster, Portekiz, İspanya, Fransa ve Fas dahil olmak üzere Akdeniz bölgelerine özgü bir çam ağacı türüdür. Deniz veya küme çamları olarak da adlandırılırlar. Deniz çamlarının kabuğu kalındır. Kahverengi, turuncu ya da kırmızının çeşitli tonlarında olurlar. Birçok çam türü yararlı sağlık özelliklerine sahip gibi görünse de, günümüzde bitkisel takviye olarak satılan çam kabuğu özlerinin çoğu deniz çamlarından gelmektedir (2, 3, 6). Çam Kabuğu Özü, çeşitli ticari isimler altında satılmaktadır. Bu isimlerin en yaygın olanlarından bazıları aşağıdaki gibidir:

• Piknojenol
• Oligopin
• Flavangenol

Bazen bu takviyeler, kabuğa ek olarak aşağıdakiler gibi başka bileşenler içerir:

• C vitamini
• Diğer bitki özleri
• Selüloz veya gliserin gibi dolgu maddeleri

Nasıl Elde Edilir?

Deniz Çamı Kabuğu Özü, çam kabuğunun önce öğütülmesi, ardından yıkanması ve sıcak suya batırılmasıyla elde edilir. Daha sonra, katı kalan kısım, sıvı ekstrakttan çıkarılır (2). Sıvı ekstrakt daha sonra olduğu gibi kullanılabilir veya önce dondurulur, sonra kurutulur ve en son aşamada kurutulmuş kabuk toz haline getirilir.

 

Çam Kabuğunu Etkili Yapan Nedir?

Deniz çamlarının vitaminler, polifenoller ve diğer bitkisel besinler gibi sağlığı geliştirici bitki bileşikleri içerdiği bilinmektedir. Bunların çoğu, üzüm çekirdeği veya cadı fındığı özleri gibi diğer takviyelerde de bulunur (5, 7, 8). Çam Kabuğu ekstraktındaki toplam bileşik miktarı, kullanılan kabuğun türüne ve nasıl üretildiğine bağlı olarak değişebilir (9, 10). Aşağıdaki başlıklarda, Çam Kabuğu ekstraktındaki en dikkate değer polifenol besinlerinin ve bunların insan sağlığı üstündeki faydalarının kısa bir özetini bulabilirsiniz:

• Prosiyanidinler: Antioksidan görevi gören ve tıbbi özelliklere sahip olduğu düşünülen bir tür flavonoidtir. Tüm Pycnogenol Deniz Çamı Kabuğu Özü, en az %75 prosiyanidin içerecek şekilde standartlaştırılmıştır (8, 11, 12, 13) 
• Kateşinler: Hücreleri oksidasyondan ve zararlı serbest radikallerden koruyan başka bir antioksidan benzeri flavonoid ailesi (5, 8, 9, 12). 
• Fenolik asitler: Yüksek antioksidan aktivite sergileyen ve bitkisel gıdalarda yaygın olarak bulunan bir grup polifenol (2, 9, 13,14).

Bu bileşiklerin, Çam Kabuğunu bitkisel bir takviye olarak faydalı kılan ve ona aşağıdaki etkileri veren etmenler olduğuna inanılmaktadır:

• Antioksidan: (9, 15, 16, 17).
• Antimikrobiyal: (9,18, 19, 20).
• Anti-enflamatuar: (2, 12, 15, 21) 

Ekstraktın antioksidan, antimikrobiyal ve antienflamatuar özelliklerinin kanser, kalp hastalığı ve Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif rahatsızlıkları iyileştirme potansiyeline sahip olduğu düşünülse de bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (2, 15, 18, 22).

 

Faydaları Neler?

Son yıllarda yapılan laboratuvar çalışmaları, Çam Kabuğu Özünün insan sağlığı üstündeki olumlu etkilerine dair cesaret verici sonuçlar sunmuştur. Pycnogenol olarak bilinen Fransız Deniz Çamı Kabuğu ekstraktının ticari markası üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Anti-enflamatuar etkileri nedeniyle araştırmacılar, COVID-19 hastalığına neden olan yeni koronavirüs (SARS-CoV-2) için olası bir terapötik seçenek olarak araştırmaya başlamaktadırlar (11, 12, 23).

Bu çalışmalara rağmen, insanlar üzerinde Çam Kabuğu ekstraktının etkilerinde dair titiz araştırmalar eksiktir ve daha randomize kontrollü deneme çalışmalarının yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Eldeki bilgilerle Çam Kabuğu Özlerinin hastalıkları tedavi etmek için ne kadar güvenli ve etkili olduğunu söylemek için henüz çok erken (24, 25). Daha fazla araştırma yapıldıkça, Çam Kabuğu Özünü kullanmanın en iyi yolları daha iyi anlaşılacaktır. Bununla birlikte, bu şifalı bitkinin rahatsızlıkları tedavi etmede desteğini görmezden gelmek zordur. Çam Kabuğu Özünün bazı faydalarına gelin bir göz atalım: 

 

Enflamasyonu Azaltabilir

Fransız deniz çamı kabuğunun, vücuttaki iltihabı ve bağışıklık sistemini düzenleyen hücresel yolları etkileyerek anti-enflamatuar yeteneklerinin çoğunu kullandığı görülmektedir (21, 23, 26, 27).

• Araştırmacılar hala bunun kronik kalp hastalığı, diyabet, travmatik beyin yaralanmaları ve daha fazlası gibi durumlara nasıl fayda sağladığını araştırmaktadırlar (28).

Çam Kabuğunun iltihabı hafifletme yeteneği, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik hava yolu iltihabı durumları için, olası terapötik bir tedavi potansiyeli üzerine çalışmalara yol açmıştır (26, 27, 29).

• Bazı laboratuvar çalışmaları, Pyconogenol’ün hava yolu hücrelerinde iltihabı iyileştirme yeteneğine dair olumlu sonuçlar göstermiştir (26, 27,  30).
• İnsanlar üzerinde yapılan bazı araştırmalar, Pycnogenol’ün astım semptomlarını hafifletme yeteneğinin benzer etkilerini bulmuştur. Ancak bu çalışmalar, Çam Kabuğunun bitkisel bir takviye olarak etkinliği hakkında kesin sonuçlar çıkaramayacak kadar küçük çaplı çalışmalardı (31, 32, 33).
• 76 astım hastasını içeren bir çalışma, inhale kortikosteroid ilaçlarla birlikte 6 ay boyunca günde 100 miligram Pycnogenol almanın, öksürük ve hırıltılı solunumu önemli ölçüde iyileştirdiğini ve kortikosteroidlere bağımlılığı azalttığını keşfetti (31).
• Ayrıca, insanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan bazı araştırmalar, Prosiyanidin açısından zengin Çam Kabuğu Özlerinin artrit ile ilişkili kısa ve uzun süreli kemik ve eklem iltihabını hafifletebileceğini bulmuştur. Bununla birlikte, bu bulguları doğrulamak için daha büyük randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır (34, 35, 36, 37).

 

Kalp Sağlığını Destekleyebilir

Çam Kabuğu hem anti-enflamatuar hem de antioksidan benzeri olduğundan, sağlıklı bir kalbi ve kardiyovasküler sistemi çeşitli şekillerde destekleyebilir. (38, 39,40, 41) Bu destek yağ birikimini sınırlamayı, oksidatif stresi ve kan pıhtılaşması olasılığını azaltmayı ve venöz fonksiyonun iyileştirilmesini içerir (42, 43, 44, 45). Ayrıca, Çam Kabuğunun diyabet ve metabolik sendrom gibi kronik hastalıkların bazı olumsuz yan etkilerini dengelemesi mümkündür (46, 47).

• Yüksek tansiyonu olan 24 yetişkini içeren, 2016 yılında yapılan küçük bir araştırma gösterdi ki 5 hafta boyunca günde 150 miligram Oligopin Çam Kabuğu almak HDL (iyi) kolesterol ölçümlerini iyileştirdi ve sistolik kan basıncını ortalama 6.36 mmHg düşürdü (48).
• Koroner arter hastalığı olan 23 yetişkini kapsayan ve 2012 yılına tarihlenen bir başka küçük çalışma, günde 200 mg Pycnogenol ile arterlerdeki kan akışının iyileşmesi ve oksidatif stresin bir ölçüsü olan izoprostan seviyelerinin düşmesi arasında bağlantı kurmuştur. Kan basıncında herhangi bir değişiklik görülmemiştir. (49).
• Pycnogenol ve kan basıncı üzerine yapılan meta-analiz çalışmaları benzer sonuçlar bulmuştur (50, 51, 52).
• Yapılan başka araştırmalar, Çam Kabuğu Özünün kalp hastalığı riskini azaltmada daha az etkili olduğunu göstermiştir (53, 54).
• Son dönem meta-analiz çalışmaları, Pycnogenol ve kan basıncı arasındaki bağlantıyı destekleyecek yeterli kanıt olmadığını belirlemiştir (55).

Söz konusu araştırmalar çerçevesinde baktığımızda, Çam Kabuğu Özü, kalp sağlığı mekanizmalarını destekliyor gibi görünse de, belirli durumlar için bir tedavi olarak ne kadar güvenli ve etkili olduğu hala belirsizdir.

 

Diğer Olası Kullanım Alanları

Çam Kabuğu Özü kullanım alanlarına dair farklı yöntemlerle pek çok araştırma yapılmaktadır. Araştırmalarda öne çıkan başlıklar şöyledir:

• Sağlıklı Yaş Alma (12, 56)
• Yara İyileşmesi (20, 57)
• Menopoz (58, 59,  60)
• Kemik Erimesi (61, 62, 63,  64)
• Alzheimer Hastalığı (18, 65)
• Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) (66, 67)
• Cilt Sağlığı (68, 69, 70, 71)
• Fiziksel Performans (72)
• Gelişmiş Biliş (73, 74, 75, 76)
• Erektil Disfonksiyon (77, 78, 79, 80)