Kırmızı Yonca

Kırmızı yonca, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika kökenli koyu pembe otsu bir bitkidir. Ayrıca, artık Güney Amerika’da toprak kalitesini iyileştirmek için bir yem bitkisi olarak sık kullanılmaktadır (1).

Kırmızı yoncanın çiçekli kısmı yenilebilir bir garnitürdür veya ekstrakt olarak kullanılır ve uçucu yağlara dönüştürülebilir (2). Son olarak, osteoporoz, kalp hastalığı, artrit, cilt bozuklukları, kanser, astım gibi solunum problemleri ve adet ve menopoz semptomları gibi kadın sağlığı sorunlarını tedavi etmek için geleneksel bir ilaç olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.

 

Potansiyel Faydalar

Sınırlı bilimsel kanıtlara rağmen, kırmızı yonca çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılır.

 

Kemik Sağlığı

Osteoporoz, kemiklerin düşük kemik mineral yoğunluğu (BMD) sergilediği ve zayıfladığı bir durumdur (3). Bir kadın menopoza girdiğinde, üreme hormonlarındaki – yani östrojendeki – düşüş kemik döngüsünün artmasına ve KMY’nin azalmasına neden olabilir (4, 5).Kırmızı yonca, vücuttaki östrojeni zayıf bir şekilde taklit edebilen bir bitki bileşiği olan bir tür fitoöstrojen olan izoflavonlar içerir. Bazı araştırma lar, izoflavon alımı ile osteoporoz riskindeki azalma arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir (6, 7, 8). 2015 yılında 60 premenopozal kadın üzerinde yapılan bir araştırma, 12 hafta boyunca günde 37 mg izoflavon içeren 5 ons (150 ml) kırmızı yonca özü almanın, plasebo grubuna kıyasla lomber omurga ve boyunda daha az KMY (kemik mineral yoğunluğu) kaybına yol açtığını buldu (9). Daha eski çalışmalar, kırmızı yonca özü aldıktan sonra KMY’de iyileşmeler olduğunu göstermiştir (10, 11). Bununla birlikte, 147 postmenopozal kadın üzerinde 2015 yılında yapılan bir araştırma, 1 yıl boyunca günde 50 mg kırmızı yonca almanın, plasebo grubuna kıyasla KMY’de hiçbir iyileşme sağlamadığını buldu (12). Benzer şekilde, diğer çalışmalar kırmızı yoncanın KMY tedavisine yardımcı olabileceğini bulamamıştır (13, 14).

 

Menopoz Semptomları

Kırmızı yoncanın yüksek izoflavon içeriğinin, sıcak basmaları ve gece terlemeleri gibi menopoz semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğuna inanılmaktadır. İki inceleme çalışması, günde 40-80 mg kırmızı yoncanın (Promensil) şiddetli semptomları olan kadınlarda (günde 5 veya daha fazla) sıcak basmalarını 30-50 oranında hafifletmeye yardımcı olabileceğini buldu. Yine de, birçok çalışma ek şirketler tarafından finanse edilmiştir ve bu da önyargıya yol açabilir (14, 15). 

Başka bir çalışmada, kırmızı yonca da dahil olmak üzere çok sayıda bitki içeren bir takviye aldıktan sonraki 3 ay içinde sıcak basmalarında %73’lük bir azalma gözlemledi. Yine de, çok sayıda bileşen nedeniyle, kırmızı yoncanın bu iyileştirmelerde bir rol oynayıp oynamadığı bilinmemektedir (16).

Kırmızı yonca ayrıca anksiyete, depresyon ve vajinal kuruluk gibi diğer menopoz semptomlarında da hafif iyileşmeler göstermiştir (14, 17, 18). Yine de, çok sayıda çalışma, kırmızı yonca aldıktan sonra menopoz semptomlarında plaseboya kıyasla hiçbir iyileşme göstermemiştir (19, 20, 21, 22, 23). Şu anda, kırmızı yonca takviyesinin menopoz semptomlarını iyileştireceğine dair net bir kanıt yoktur. Daha yüksek kaliteli, üçüncü taraf araştırmalarına ihtiyaç vardır (24).

 

Cilt ve Saç Sağlığı

Kırmızı yonca özü, geleneksel tıpta cilt ve saç sağlığını geliştirmek için kullanılmıştır. Menopoz sonrası 109 kadında yapılan randomize bir çalışmada, katılımcılar 90 gün boyunca 80 mg kırmızı yonca özü aldıktan sonra saç ve cilt dokusunda, görünümünde ve genel kalitede önemli iyileşmeler bildirmişlerdir (25). 30 erkek katılımcı üzerinde yapılan bir başka çalışma, plasebo grubuna kıyasla 4 ay boyunca kafa derisine %5 kırmızı yonca özü uygulandığında saç büyüme döngüsünde (anajen) %13’lük bir artış ve saç dökülme döngüsünde (telojen) %29’luk bir azalma göstermiştir (26).

 

Kalp Sağlığı

Bazı ön araştırmalar, kırmızı yoncanın menopoz sonrası kadınlarda kalp sağlığını iyileştirebileceğini göstermiştir. 2015 yılında 147 menopoz sonrası kadın üzerinde yapılan bir çalışma, 1 yıl boyunca günde 50 mg kırmızı yonca (Rimostil) alındıktan sonra LDL (kötü) kolesterolde %12’lik bir düşüş olduğunu göstermiştir (27). 4-12 ay boyunca kırmızı yonca alan menopoz sonrası kadınlarda yapılan çalışmaların bir incelemesi, HDL (iyi) kolesterolde önemli bir artış ve toplam ve LDL (kötü) kolesterolde bir düşüş olduğunu göstermiştir (28). Bununla birlikte, 2020’de yapılan bir inceleme, kırmızı yoncanın LDL (kötü) kolesterolü düşürmediğini veya HDL (iyi) kolesterolü artırmadığını bulmuştur (29) Bazı umut verici sonuçlara rağmen, araştırmacılar birçok çalışmanın örneklem büyüklüğü bakımından yetersiz olduğunu savunmuştur. Bu nedenle, daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır (29).